Het uitgangspunt van mijn sportpsychologisch handelen
Het uitgangspunt van mijn sportpsychologisch handelen is om mensen terug in contact te brengen met het authentieke ‘zelf’. Het gaat daarbij om het afpellen van aangeleerde cognities, (irrationele) denkpatronen en de daarmee verbonden energieonttrekkende emoties, zoals angst en boosheid. Emoties zijn immers de fysieke reactie op de wijze waarop het ‘ik’ via de ratio reageert op de werkelijkheid.
Sportpsychologie is in mijn opinie meer dan focussen, visualiseren en ademhalingsoefeningen alleen. Het moet duidelijk anders. Ik bewandel daarom een andere weg om sporters te helpen een maximale prestatietoestand te creëren. Deze therapeutische weg is gelieerd aan de weg die ook gekozen kan worden in de standaardpraktijk van een gezondheidspsycholoog.
Mijn uitgangspunten bij het mentale coachen zijn dan ook afkomstig uit de Acceptance and Commitment Therapy (ACT). Een derde generatie gedragstherapie die een tweede generatie sportpsychologie inluidt.
Het gaat daarbij om al wat er speelt aan mentale activiteiten (gedachten en emoties) toe te staan en om hier vervolgens niet in mee te gaan tot in een spiraal van rationalisaties en rituelen. Je laat dus alle sensaties, waaronder bijvoorbeeld angsten en faalgedachten gewoon toe. Het is de bedoeling dat je ernaar kijkt en je niet verzet. Verzet men zich wel, dan kost dat juist heel veel kracht. En onbewust gaan die gedachten bovendien je presteren beheersen. Dus laat die storm van gedachten en emoties (bijvoorbeeld angsten) gewoon uitrazen. Die storm gaat vanzelf liggen.
Het idee van Mindfulness, een term die binnen de ACT wordt gebezigd en die uit het Boeddhisme komt en eigenlijk ‘het aandachtig zijn’ betekent, wordt duidelijk met de drijfzand-metafoor. Als je in drijfzand terecht komt, kun je heel hard gaan vechten om eruit te komen. Maar dat werkt averechts; je raakt erdoor alleen maar sneller verlamd. Je kunt beter de situatie accepteren en goed om je heen kijken: misschien ligt er wel een tak binnen handbereik of wordt je een helpende hand geboden die je in je paniek niet had waargenomen en kun je je daarmee redden? Dus het advies is om niet altijd te willen reageren.
In mijn visie op sportpsychologie gaan wij er vanuit dat bij het werken met coaches en sporters het van belang is om deze vaardigheden in de basis van de persoonlijkheid te trainen, coachen en sturen, zodat de later aangeleerde mentale vaardigheden een duurzame transfer kunnen hebben naar de te leveren prestatie. Op deze manier wordt als het ware eerst de eigen persoonlijkheid (h)erkend en/of een persoonlijkheidsgebied gevormd wat vervolgens kan dienen als fundament voor een duurzame en consistente prestatie en waaraan de aan te leren technieken zich beter kunnen hechten.
